انواع بوستر ترمز و کاربرد های آن
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که راحتی شما در هنگام رانندگی از کجا ناشی می‌شود؟ احساس راحتی و ایمنی در حین رانندگی نتیجه‌ی عوامل مختلفی است، اما یکی از مهم‌ترین این عوامل، وجود انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن در خودرو است. وجود بوستر ترمز باعث می‌شود راننده بدون نیاز به اعمال نیروی زیاد، به راحتی پدال ترمز را فشار دهید.
در حقیقت، با فشردن پدال، بوستر با افزایش نیروی وارده، عملکرد ترمز را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی، راننده می‌تواند با اطمینان بیشتری در خیابان‌ها حرکت کند و به راحتی کنترل خودرو را در دست داشته باشد. بنابراین، وقتی که در حین رانندگی احساس آرامش و راحتی می‌کنید، بخشی از این احساس مثبت به لطف بوستر ترمز است که امنیت و راحتی شما را تضمین می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن، ویژگی‌های هر یک و همچنین علائم خرابی و نکات نگهداری آن خواهیم پرداخت.
بوستر ترمز چیست و چگونه کار می‌کند؟
بوستر یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز محسوب می‌شود، اما لازم به ذکر است که این قطعه تنها در سیستم‌های ترمز دیسکی استفاده می‌شود و در سیستم‌های ترمز کاسه‌ای (طبلی) وجود ندارد. بوستر ترمز با استفاده از نیروی خلاء یا هوا، نیروی لازم برای ایجاد فشار بر روی سیلندرهای ترمز را افزایش می‌دهد. اهمیت بوستر ترمز در این است که راننده می‌تواند با فشار کمتری بر روی پدال ترمز، نیروی بیشتری به سیستم ترمز منتقل کند.
این خلاء معمولاً توسط منیفولد گاز موتورهای احتراق داخلی بنزینی تأمین می‌شود. خلاء ایجاد شده از طریق یک لوله مخصوص به نام شیلنگ خلاء، به بوستر منتقل می‌شود و در محفظه فشار ثابت واقع در پشت دیافراگم ذخیره می‌شود. در موتورهای دیزلی، وضعیت کمی متفاوت است؛ در این موتور‌ها خلاء مورد نیاز به وسیله پمپ خلاء از موتور به بوستر هدایت می‌شود.
با فشردن پدال ترمز، میله‌ای که به سوپاپ هوا متصل است باز می‌شود و این اجازه را به هوای بیرون می‌دهد که به محفظه فشار متغیر، در سمت دیگر دیافراگم وارد شود. در همین حال، در سمت دیگر دیافراگم، خلاء تولید شده توسط موتور همچنان وجود دارد.
سوپاپ هوا به سوپاپ هوشمند بین دو محفظه متصل است. زمانی که سوپاپ هوا باز می‌شود، سوپاپ هوشمند بسته می‌شود و بدین ترتیب خلاء در محفظه فشار ثابت حفظ می‌شود. این امر موجب ایجاد اختلاف فشار میان دو طرف دیافراگم می‌گردد و فشار وارد شده از سوی یک طرف دیافراگم را افزایش می‌دهد. این افزایش فشار به میله رابط منتقل شده و باعث می‌شود که پیستون سیلندر اصلی با نیروی بیشتری حرکت کند.
زمانی که پدال ترمز منتشر می‌شود، فنر بازگشت پیستون بوستر آزاد می‌شود، سوپاپ هوا بسته و سوپاپ هوشمند باز می‌شود. این تغییر ارتباط بین دو طرف دیافراگم را برقرار می‌کند و در نتیجه تنها خلاء در محفظه‌های بوستر می‌ماند، در حالی که سوپاپ‌های یک‌طرفه اجازه ورود هوا به بوستر را نمی‌دهند.
نکته دیگری که باید ذکر کرد این است که هنگام خاموش بودن خودرو، ترمز به سختی عمل می‌کند و بوستر اجازه نمی‌دهد پدال به راحتی فشار داده شود. از این رو، ایمنی خودرو افزایش پیدا کرده و راننده کنترل بهتری در وضعیت ترمز خواهد داشت.
انواع بوستر ترمز و ویژگی‌های هرکدام
تصور کنید پایتان را روی پدال ترمز می‌گذارید؛ یک فشار کوچک، اما نتیجه‌ای بزرگ. این جادوی استفاده از انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن است، یک تقویت‌کننده نیروی پنهان که زیر کاپوت خودروی شما فعالیت می‌کند. اما این قطعه‌ی کوچک و حیاتی، یکسان نیست و بوسترها، هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. بوستر ترمز معمولاً در چند نوع اصلی طراحی و استفاده می‌شود:
۱. بوستر مستقیم
در این نوع، هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، نیروی وارد شده به‌طور مستقیم به بوستر منتقل می‌شود. این سیستم ساده و کارآمد، موجب می‌شود راننده سریعاً نیروی ترمز را احساس کند و واکنش مناسبی داشته باشد.
۲. بوستر غیر مستقیم
در این سیستم، نیرویی که راننده به پدال وارد می‌کند، ابتدا به پمپ ترمز منتقل می‌شود. سپس این نیرو از طریق مایع ترمز به بوستر ارسال می‌شود. این روش در سیستم‌های پیچیده‌تر و با نیاز به دقت بالاتر در ترمزگیری استفاده می‌شود.
۳. بوستر دو پیستونه
بوسترهای دو پیستونه، نوع دیگری از بوسترها هستند که در خودروهای مدرن و با سرعت‌های بالاتر به کار می‌روند. این سیستم به‌منظور تأمین قدرت ترمزگیری موثرتر طراحی شده است. بوسترهای دو پیستونه دارای دو محفظه مجزا هستند: یکی برای فشار ثابت و دیگری برای فشار متغیر و در نتیجه می‌توانند قدرت ترمزگیری بیشتری را در ابعاد کوچکتر ارائه دهند.
تفاوت اصلی این نوع بوسترها در این است که به‌جای استفاده از یک محفظه، از چندین محفظه و پیستون بهره می‌برند. این روش به افزایش فشار ترمز کمک می‌کند و عملکرد کلی سیستم ترمز را بهبود می‌بخشد بدون اینکه ابعاد آن افزایش یابد. در نهایت، هنوز هم اصول پایه‌ای عملکرد بوستر دو پیستونه مشابه نوع‌های ساده‌تر آن است، اما با نگاهی به تعداد محفظه‌ها و پیستون‌ها، کارایی و قدرت ترمز به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد.
کاربرد بوستر ترمز در خودروهای سبک و سنگین
تا به اینجای مقاله انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن را بررسی کردیم و متوجه شدید که نحوه عملکرد بوستر ترمز، تقویت نیرویی است که راننده با فشردن پدال ترمز اعمال می‌کند. در این سیستم، یک مکش و فشار هوا به صورت همزمان ایجاد می‌شود که منجر به تسهیل ترمزگیری می‌شود.
در خودروهای سبک، بوسترهای ترمز معمولاً از نوع بوسترهای خلاء یا وکیوم (Vacuum Booster) هستند که از مکش ایجاد شده در موتور استفاده می‌کنند. در نتیجه، راننده در حین ترمزگیری می‌تواند با نیروی کمتری عمل کند و در نتیجه کنترل بیشتری بر روی خودرو داشته باشد.
از طرفی، در خودروهای سنگین مانند کامیون‌ها و اتوبوس‌ها، اغلب از بوسترهای هیدرولیکی یا هوا فشرده (Air Brake Booster) استفاده می‌شود. این نوع بوسترها قادر به تأمین نیروی بیشتری برای ترمزهای قوی‌تر هستند که لازم است تا وزن سنگین این وسایل نقلیه را به سرعت متوقف کنند.
استفاده از انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن موجب کاهش فشار و خستگی و همچنین، افزایش امنیت راننده می‌شود. در صورت عدم عملکرد مناسب بوستر، راننده ممکن است به هنگام ترمز، احساس کند که پدال سخت شده و کنترل خودرو را از دست بدهد.
به همین دلیل، نگهداری و بررسی منظم بوستر ترمز به‌خصوص در خودروهای سنگین که بارها و وزن‌های بیشتری را حمل می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم همچنین در شرایط جوی مختلف و در مسیرهای کوهستانی و برفی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا کارایی ترمز را در شرایط خاص بهبود می‌بخشد.
علائم خرابی بوستر ترمز و نکات نگهداری آن
زمانی که بوستر خودرو دچار مشکل می‌شود، ممکن است یک‌سری علائم را در پی داشته باشد. توجه به این علائم باعث می‌شود در صورت بروز مشکلات، نسبت به وضعیت بوستر خودرو هوشیار باشید و اقدامات لازم را به موقع انجام دهید. با توجه به افزایش قیمت خودروها، به‌طور طبیعی شاهد افزایش قیمت قطعات یدکی نیز هستیم.
بوستر ترمز به عنوان یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز، معمولاً به عنوان یک قطعه نسبتاً گران‌قیمت شناخته می‌شود. البته باید توجه داشت که قیمت این قطعه بسته به نوع و مدل خودرو متفاوت خواهد بود. در صورت نیاز به تعویض بوستر ترمز، می‌توانید از سایت آتیه سان کمک بگیرید. این سایت با ارائه قیمت بوستر ترمز مناسب، می‌تواند گزینه خوبی برای تهیه این قطعه مهم باشد. در ادامه، به بررسی علائم خرابی بوستر ترمز خواهیم پرداخت.
- سختی در روشن شدن موتور
یکی از نشانه‌های خراب بودن بوستر، دشواری در روشن کردن خودرو است. در این وضعیت، ممکن است موتور خودرو به سختی روشن شده یا حتی به طور کامل روشن نشود.
- مشکلات در شارژ باتری
در صورتی که متوجه شدید باتری خودرو به درستی شارژ نمی‌شود و مدت زمان زیادی نیز در حال کار است، احتمالاً این موضوع به خرابی بوستر مرتبط است.
- صداهای غیرطبیعی
اگر بوستر با مشکل مواجه شده باشد، ممکن است صداهای عجیبی از آن به گوش برسد. این صداها می‌توانند ناشی از چرخ‌های گیرکرده، لغزش اجزای داخلی یا سایر مشکلات مکانیکی باشند.
نکات نگهداری از بوستر ترمز
توجه به انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن و نحوه نگهداری مناسب، می‌تواند سبب افزایش ایمنی و کارایی خودرو شود. بوستر ترمز یک سیستم حساس است که باید به صورت مرتب مورد بررسی قرار گیرد. اگر نشانه‌هایی از خرابی مشاهده کردید، مراحل زیر را برای تشخیص و رفع مشکل دنبال کنید:
۱. بررسی وضعیت کلی بوستر ترمز
اولین قدم در این فرآیند، ارزیابی وضعیت بوستر است. این ارزیابی را می‌توان در سه مرحله انجام داد:
بازرسی اجزای ثابت موتور: در این مرحله، تغییرات ظاهری یا هرگونه نشتی در بخش‌های مختلف بوستر ترمز و پوسته لاستیکی آن را بررسی کنید.
بررسی خلاء منیفولد: حالا زمان آن رسیده که شلنگ متصل به لوله بوستر را جدا کنید. قبل از انجام این کار، نیازی به یادآوری نخواهد بود که باید بست شلنگ را باز کنید.
جستجوی نشتی و صدا: یکی از نشانه‌های رایج خرابی بوستر، ایجاد صدای غیرعادی در حین عملکرد است. به دنبال نشتی در شلنگ‌های خلاء یا لوله بوستر باشید؛ زیرا پارگی لاستیک بوستر نیز می‌تواند عامل صدای مزاحم باشد.
۲. تعمیر لاستیک بوستر
اگر در بازرسی متوجه شدید که مشکل ناشی از لاستیک بوستر است، باید اقدام کنید. در ابتدا، سیلندر ترمز را از لوله بوستر خارج کنید تا در حین تعمیر لاستیک دچار اختلال نشوید. سپس با احتیاط بوستر را از پدال ترمز و بدنه جدا کنید. به این منظور، می‌توانید از یک پیچ‌گوشتی استفاده کنید؛ اما حتما مراقب باشید که لاستیک دیافراگم بوستر آسیب نبیند.
۳. بررسی دیافراگم لاستیکی
ادامه فرآیند شما به بررسی دیافراگم لاستیکی بوستر برمی‌گردد. مطمئن شوید که دیافراگم دچار پارگی نشده باشد. اگر دیافراگم آسیب دیده باشد، نمی‌تواند به درستی توسط منیفولد کشیده شود و در نتیجه نیروی مکش خلاء کاهش می‌یابد. در صورت پیدا کردن مشکل در این بخش، باید آن را فوراً حل کنید.
جمع‌بندی
بوستر ترمز یک سیستم اساسی و حیاتی در خودرو به شمار می‌آید که با استفاده از فشار هوا، نیروی لازم برای ترمزگیری را تقویت می‌کند. راننده با کمک گرفتن از انواع بوستر ترمز و کاربردهای آن می‌تواند با فشاری کمتر بر روی پدال ترمز، خودرو را متوقف کند. اهمیت این سیستم به‌خصوص در خودروهای بزرگ و سنگین بسیار بالا است و تأثیر مستقیمی بر ایمنی و کارایی آن دارد.
