ترمز پارک برقی چیست؟
ترمز دستی، که به‌عنوان ترمز پارک نیز شناخته می‌شود، به‌ندرت با اهرم‌هایی که در کنار صندلی راننده قرار دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ گرچه برخی از خودروها از سیستم‌های پدالی استفاده می‌کنند که البته تعدادشان کمتر است. یکی از مواردی که در این سیستم‌ها قابل توجه است، استهلاک تدریجی آنها در طول زمان است. جالب است که با پیشرفت فناوری، سیستم‌های جدید، به ویژه ترمز پارک الکتریکی، دیگر با مشکلات استهلاک مشابه ترمزدستی‌های قدیمی روبرو نیستند. ترمز پارک برقی یا به اختصار EPB، به‌طور فزاینده‌ای در حال جایگزین کردن سیستم‌های سنتی است. در این مقاله قصد داریم به معرفی این سیستم و بررسی مزایای آن نسبت به ترمزهای دستی مکانیکی بپردازیم. اگر به دنبال اطلاعات دقیق‌تری درباره این ترمز جدید و ویژگی‌هایی که آن را از مدل‌های قبلی متمایز می‌کند هستید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
معرفی ترمز پارک برقی
در بسیاری از خودروهای قدیمی داخلی، برای پارک کردن خودرو، معمولاً با کشیدن یک اهرم می‌توان ترمز دستی مکانیکی را فعال نمود. این سیستم ترمز برای نگه‌داشتن خودرو در محل پارک به کمک کابل‌ها و فنرها، نیروی لازم را به لنت‌ها یا کفشک‌های ترمز عقب وارد می‌کند.
اما در خودروهای جدیدتر خارجی، نظام ترمز دستی مکانیکی دیگر استفاده نمی‌شود و به جای آن، ترمز پارک برقی نصب شده‌است. این سیستم به‌جای استفاده از اهرم، با استفاده از نیروی برق، ترمز را فعال می‌کند. روشن کردن این سیستم از طریق یک دکمه کوچک یا کلید روی داشبورد یا کنسول مرکزی خودرو است.
نحوه عملکرد ترمز پارک برقی
برای فعال‌سازی ترمز پارک الکتریکی، راننده می‌تواند از یک کلید که معمولاً روی کنسول بین صندلی‌ها قرار دارد استفاده کند. با کشیدن این کلید به سمت بالا، ترمز پارک فعال می‌شود و چراغ مربوط به آن روی صفحه کیلومتر روشن می‌گردد. برای غیرفعال کردن ترمز، کافی است راننده پدال ترمز را فشار دهد و کلید را به سمت پایین ببرد.
این سیستم همچنین در مواقعی که راننده فراموش می‌کند ترمز را غیرفعال کند، به طور خودکار عمل می‌کند. وقتی خودرو روشن است و راننده پدال گاز را فشار می‌دهد، ECU به‌صورت خودکار ترمز پارک را آزاد کرده و از آسیب به سیستم ترمز جلوگیری می‌کند.
در مقایسه با سیستم‌های قدیمی‌تر، خطر فراموشی در آزاد کردن ترمز دستی مکانیکی کمتر است. در سیستم‌های مکانیکی، در صورتی که راننده فراموش کند ترمز را خلاص کند، ممکن است آسیب‌های جدی به اجزای سیستم ترمز چرخ‌های عقب وارد شود؛ مانند دیسک، کاسه و لنت‌ها. اما EPB طراحی شده‌است تا این مشکلات را برطرف کند.
مزایای استفاده از ترمز پارک برقی
ترمز پارک الکتریکی (EPB) نسبت به مدل‌های مکانیکی دارای عمر مفید بیشتری است و از این نظر برای مالکان خودروها دردسرهای کمتری به همراه دارد. استفاده از این سیستم نیز بسیار راحت‌تر است؛ به‌خصوص برای افرادی که ممکن است در عمل کردن با اهرم ترمز دستی مکانیکی دچار مشکل شوند.
بسیاری از خانم‌ها نمی‌توانند به‌راحتی اهرم ترمز پارک دستی را آزاد کنند و حتی آقایان نیز گاهی اوقات با مشکلاتی در صورت خرابی این اهرم مواجه می‌شوند. اما در ترمز دستی الکتریکی، تنها با فشردن یک دکمه می‌توان سیستم را فعال یا غیرفعال کرد که این مورد فرایند را ساده‌تر می‌کند. در ادامه، به بررسی سایر مزایای استفاده از ترمز پارک برقی می‌پردازیم:
۱. افزایش ایمنی
ترمز دستی برقی به‌صورت خودکار در زمانی که خودرو خاموش می‌شود یا در حال پارک کردن است، فعال می‌گردد و از این طریق خطر واژگونی را کاهش می‌دهد.
۲. جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو
این نوع ترمزها قادر به شناسایی شیب‌ها بوده و از حرکت خودرو در سراشیبی‌ها جلوگیری می‌کنند.
۳. فضای بیشتر و طراحی بهتری برای کنسول مرکزی
از آنجا که ترمز دستی برقی نیازی به اهرم ندارد، فضای کابین خودرو را بازتر می‌کند.
۴. راحتی کاربر
فشار دادن یک دکمه برای فعال‌سازی و غیرفعال‌سازی ترمز، به مراتب راحت‌تر از کشیدن یک اهرم است. ترمز دستی برقی بسیار کاربرپسند بوده و برای فعال‌سازی نیاز به تلاش فیزیکی ندارد.
۵. سهولت شروع حرکت در سربالایی
بسیاری از ترمزهای پارک برقی دارای سیستم کمکی هستند که در زمان رها کردن پدال ترمز، خودرو را به‌مدت چند ثانیه ثابت نگه می‌دارد و راننده دیگر در مسیرهای شیب‌دار استرسی نخواهد داشت.
۶. کاهش وزن خودرو
ترمزهای دستی برقی معمولاً سبک‌تر از سیستم‌های مکانیکی سنتی هستند، زیرا برای عملکرد خود نیازی به کابل‌ها و اتصالات سنگین ندارند.
۷. عمر مفید بیشتر
مقایسه نشان می‌دهد ترمز دستی‌های برقی به تعمیرات کمتری نیاز دارند، زیرا ساختارشان از قطعات فیزیکی کمتری تشکیل شده‌است.
۸. مزایای زیست‌محیطی و افزایش بهره‌وری سوخت
در برخی خودروها، ترمز دستی برقی با سیستم احیاکننده ترکیب می‌شود. این سیستم در زمان ترمزگیری، انرژی را که هدر می‌رود، ذخیره می‌کند و این انرژی ذخیره‌شده می‌تواند برای شارژ باتری خودرو استفاده شود.
مقایسه ترمز پارک برقی و ترمز دستی سنتی
لحظه‌ای به این فکر کنید: آخرین باری که با تمام وجود اهرم ترمز دستی را کشیدید کی بود؟ صدایی که خبر از توقف کامل ماشین می‌داد، حس اطمینانی بود که با هیچ چیز عوض نمی‌شد. اما زمان در گذر است و فناوری، ترمز پارک برقی را به خیابان‌های صنعت خودرو آورده است.
ایمنی و راحتی در استفاده
ترمزهای دستی مکانیکی فاقد امکانات ایمنی پیشرفته هستند. در این نوع ترمزها، کشیدن و آزادسازی ترمز به‌صورت دستی انجام می‌شود و کارایی آنها به نیرویی که راننده اعمال می‌کند بستگی دارد. در عوض، بسیاری از ترمزهای پارک برقی دارای ویژگی‌های ایمنی بیشتری هستند. به‌طور مثال، این ترمزها به‌طور خودکار هنگام خاموش شدن خودرو فعال می‌شوند و از حرکت ناخواسته آن جلوگیری می‌کنند.
همچنین برای تقویت ایمنی، ترمز دستی برقی با دیگر سیستم‌های خودرو مانند دستیار شروع حرکت در سربالایی، همگام‌سازی می‌شود. کنترل در ترمز دستی مکانیکی به‌طور کامل دستی است و فعال‌سازی آن با کشیدن اهرم یا فشردن پدال انجام می‌شود. در این سیستم، راننده کنترل کاملی بر نیروی اعمالی به ترمز دارد. در مقابل، در ترمزهای پارک برقی، تنها با فشار یک دکمه می‌توان ترمز را فعال کرد.
نگهداری و تعمیرات
برای افزایش عمر مفید ترمز برقی، بهتر است به توصیه‌های تولیدکننده خودرو توجه کرده و سرویس‌های دوره‌ای را به‌موقع انجام دهید. این سرویس‌ها شامل بررسی عملکرد موتور الکتریکی، کابل‌ها و نرم‌افزار کنترل می‌شود. همچنین، اجزای مهم دیگر ترمزها، مانند شلنگ ترمز وجود دارد که تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم ترمز دارد.
قیمت شلنگ ترمز نیز باید مدنظر قرار گیرد، چرا که این قطعه در ایجاد فشار مناسب در سیستم ترمز بسیار مهم است. در صورت بروز هرگونه مشکل یا نقص در کارکرد ترمز برقی، مراجعه به تعمیرگاه‌های مجاز و استفاده از قطعات یدکی اصلی توصیه می‌شود تا عملکرد بهینه سیستم برقرار باشد. همچنین، در شرایط خاص نظیر سرما یا گرما، باید به وضعیت سیستم توجه بیشتری داشته باشید.
در دماهای پایین، ممکن است کابل‌ها و قطعات متحرک ترمز برقی یخ بزنند و عملکرد سیستم را مختل کنند. بنابراین، بهتر است از محلول‌های ضد یخ و پارک کردن خودرو در مکان‌های سرپوشیده استفاده کنید. ترمز پارک برقی به دلیل استفاده از قطعات الکترونیکی، نیاز به نگهداری کمتری دارد. با این حال، در صورت بروز مشکل، تعمیرات سیستم EPB ممکن است پیچیده‌تر و گران‌تر از ترمز دستی سنتی باشد.
مشکلات متداول ترمز پارک برقی
برای فهمیدن ایراد هر سیستمی، اول باید نشانه‌های آن را بلد باشید. همچنین، باید خیلی مراقب رانندگی با وجود نشانه‌های خرابی ترمز پارک برقی باشید. در این شرایط، سعی کنید با کمترین سرعت ممکن ماشین را به یک تعمیرگاه برسانید و برای تعمیر ترمز ABS اقدام کنید. در ادامه، نشانه‌های خرابی و شیوه پیشگیری از مشکلات رایج را برای شما آورده‌ایم:
نشانه‌های خرابی و راه‌حل‌ها
اگر مشکلی برای پمپ ABS یا سیستم مرتبط با آن پیش بیاید، نشانه‌هایی وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
- احساس لیز خوردن ترمزها: اگر ترمزها دائم لیز می‌خورند و احساس می‌کنید کنترل خوبی روی آنها ندارید، احتمالاً مشکل از سیستم ABS است. زیرا ABS است که از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری جلوگیری می‌کند. در این حالت، اول باید سنسورهای ABS و اتصالات‌شان بررسی شوند. ممکن است یک سنسور کثیف شده باشد یا درست کار نکند. اگر مشکل از سنسور نبود، باید به پمپ ABS شک کرد که ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد.
- چراغ هشدار ABS روشن می‌شود: روشن شدن چراغ ABS روی داشبورد یکی از رایج‌ترین نشانه‌های وجود مشکل است. این چراغ به شما می‌گوید که یک خطا یا نقص در سیستم ABS وجود دارد.
- عملکرد غیرطبیعی ترمزها در شرایط خاص: اگر ABS در شرایط خاص مثل باران یا سطوح لغزنده به درستی کار نمی‌کند و رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهد، این هم می‌تواند نشانه‌ی مشکل باشد. این مشکل ممکن است به خاطر کثیف بودن یا آسیب دیدن سنسورهای ABS اتفاق بیفتد. همچنین، ممکن است مشکل از تنظیم نبودن سیستم باشد. بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به یه متخصص مراجعه کنید.
- شنیدن صداهای عجیب هنگام ترمزگیری: وجود صداهای غیرعادی هنگام ترمز کردن هم می‌تواند به دلیل مشکل در ABS باشد. در این صورت، باید ترمز را بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کرد. علاوه بر مشکلات مربوط به پمپ ABS، باید توجه کنید که هزینه تعمیرات ممکن است به قیمت لوازم بوستر ترمز نیز بستگی داشته باشد.
پیشگیری از مشکلات رایج
برای جلوگیری از بروز مشکلات در سیستم ترمز پارک برقی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- انجام سرویس‌های دوره‌ای: سیستم EPB را به صورت دوره‌ای توسط یک تعمیرکار متخصص بررسی کنید.
- جلوگیری از ورود آب و رطوبت: از رانندگی در آب‌های عمیق خودداری کنید، زیرا ورود آب و رطوبت به سیستم EPB می‌تواند باعث خرابی قطعات الکترونیکی شود.
- استفاده صحیح از سیستم: از فعال کردن ترمز پارک برقی در سرعت‌های بالا خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی سیستم شود.
